Pesnikinja koja je obeležila liriku XX veka – Desanka Maksimović
Desanka Maksimović rođena je 16. maja 1898. godine u selu Rabrovici kao najstarije od osmoro dece Draginje, poreklom iz poznate svešteničke porodice Petrović i Mihaila Maksimovića, učitelja rabrovičke osnovne škole. Odmah nakon njenog rođenja, otac Mihailno dobio je premeštaj, pa se tako porodica preselila u Brankovinu gde je Desanka provela detinjstvo. U periodu od 1905. do 1909. godine pohađala je osnovnu školu u Brankovini, dok je Valjevu završila gimnaziju, te se početkom avgusta 1933. godine udala za glumca i pesnika, Sergeja Slastikova.
Tokom 1919. godine Desanka Maksimović upisuje studije uporedne književnosti, opšte istorije i istorije umetnosti na Filozofskom fakultetu u Beogradu. Naredne godine urednici Sima Pandurović i Velimir Živojinović Masuka objavljuju njene pesme „Jedna smrt” i „Pitanje” u časopisu Misao gde je jedno vreme bila i stalni urednik. Tokom 1924. godine izabrana je za stipendistu francuske vlade i odlazi u Pariz, a tada prvi put njene četiri pesme izlaze na nemačkom jeziku. U Dubrovniku je bila izuzetno zapažena i cenjena gde je bila postavljena za suplenta Učiteljske škole, dok je posle dolaska u Beograd 1926. godine radila u ženskoj gimnaziji. Nakon povratka iz Pariza, Desanka Maksimović dobija svoj prvi orden – orden Svetog Save. U međuvremenu pojavile su se zbirke pesama i pripovedaka: „Vrt detinjstva”, „Zeleni vitez”, „Ludilo srca”, „Srce lutke spavaljke”, „Kako oni žive”, „Raspevane priče”, „Nove pesme”… Opevala je srpska stradanja i žrtve u velikom broju čuvenih rodoljubivih pesama među kojima je najpoznatija „Krvava bajka”, posvećena masakru nad nedužnim srpskim stanovništvom 21. oktobra 1941. godine u Kragujevcu. Pored ove pesme, veoma su značajne i „Srbija se budi”, kao i „Spomen na ustanak”. Nakon završetka Drugog svetskog rata Desanka objavljuje knjige: „Govori tiho”, „Miris zemlje”, „Nemam više vremena”, „Pesnik i zavičaj”, „Ozon zavičaja”, „Pisma iz Norveške”, „Letopis Perunovih potomaka”, „Slovo ljubavi” i mnoge druge. Koliki je bila rodoljub i zakljubljenik u svoj brankovački kraj, najbolje govori zbirka poezije „Tražim pomilovanje” gde u lirskoj raspravi sa Dušanovim zakonikom zastupa sve kategorije ljudi, a između ostalih i svoje brankovačke zemljake.
Desanka Maksimović je bila pesnik, pripovedač, pisac za decu, romansijer, dok se povremeno bavila i prevođenjem, mahom poezije, sa francuskog, ruskog, slovenačkog i bugarskog jezika. Bila je članica Srpske akademije nauka i umetnosti, dok je za života objavila oko pedeset knjiga poezije, pesama i proze za decu i omladinu, pripovedačke, romansijerske, kao i putopisne proze. Desanka Maksimović preminula je 11. februara 1993. godine u svom domu u Beogradu, nakon što je početkom tog meseca osetila prve znake prehlade. Po sopstvenoj želji sahranjena u zavičajnoj Brankovini. Upravo tamo sačinjeno je pravo malo pesničko svetilište.
„Čovek je predodređen svojom dobrotom da voli, a ne da mrzi. Mržnja se rađa naknadno, veštački, tamo gde materijalna dobra i egoizam potisnu ljudska osećanja.” – Intervju iz magazina Oko 1981. godine, autor: Ivan Hetrich.
Izvori:
http://zdm.nb.rs/pages/hronoloski-pregled.htm
https://www.poezijasustine.rs/2012/05/desanka-maksimovic.html
https://www.opsteobrazovanje.in.rs/biografije/desanka-maksimovic/
